Normenkader indiceren is aangepast: ‘Helpt bij betere uitvoering van het vak’

Waar moet je als verpleegkundige aan voldoen om een indicatie voor de Zorgverzekeringswet te kunnen stellen? Sinds 2015 geeft het normenkader van V&VN duidelijkheid over de voorwaarden bij het indiceren en organiseren van zorg thuis, zodat meer mensen zo lang mogelijk in goede omstandigheden thuis kunnen wonen. In de praktijk blijkt dat de interpretatie van de normen voor discussie zorgt tussen verpleegkundigen, zorgaanbieders en zorgverzekeraars. De toepassing van de normen verschilt, wat leidt tot variatie van de indicaties. Daarom is het normenkader nu geactualiseerd en aangescherpt.

Afgelopen maanden is er door een projectgroep (die bestaat uit verpleegkundigen van V&VN-afdelingen Wijkverpleegkundigen, Vrouw & Kind, Dementieverpleegkundigen en Technische Thuiszorgverpleegkundigen) gewerkt aan het actualiseren van het normenkader. Deze versie is dit jaar (2025) ingegaan. In de zomer van 2024 konden verpleegkundigen, verzorgenden IG en verpleegkundig specialisten reageren op een conceptversie van het document (zie kader onderaan).

V&VN-voorzitter Bianca Buurman: “Het aangepaste normenkader helpt zorgprofessionals om de uitvoering van het vak nog beter te kunnen doen. Het moet zorgen voor kleinere verschillen in de praktijk. Uit het onderzoek Praktijkvariatie (uit 2023, red.) blijkt namelijk dat verpleegkundigen niet allemaal op dezelfde manier indiceren, terwijl ze op dezelfde manier en met een goede basiskennis een kwalitatief goede indicatie bij cliënten moeten kunnen stellen.”

Wat is de belangrijkste wijziging?

In het aangepaste normenkader staat duidelijker beschreven waar je als verpleegkundige aan moet voldoen om een indicatie te mogen stellen. Wijkverpleegkundige Nicolien Meijer, lid van de projectgroep: “Je moet nu ook aantoonbaar vakbekwaam zijn in het stellen van indicaties en drie keer per jaar meedoen aan intercollegiale toetsing. We hopen dat hiermee de kwaliteit van de indicatiestelling verbeterd.”

Ze legt uit: “Je bent aantoonbaar vakbekwaam na het volgen van een training op dit gebied. Deze voorwaarde geldt voor verpleegkundigen die in 2025 beginnen met indiceren. Als je aan de voorwaarden van het normenkader uit 2014 voldeed, betekent het niet dat je opeens niet meer zou mogen indiceren. Wel moedigen we het volgen van een training erg aan.”

Overigens geeft ze aan dat indiceren een integraal deel is van het verpleegkundig proces. Als verpleegkundige ben je betrokken bij het totale zorgproces samen met je wijkteam en is het niet de bedoeling dat je alléén maar indiceert.

Over twee jaar evalueren

V&VN vindt het belangrijk om het normenkader over twee jaar weer te evalueren. Samen met Actiz gaat V&VN onderzoeken of er meerdere manieren zijn die ervoor zorgen dat verpleegkundigen aantoonbaar vakbekwaam worden om te indiceren.

Buurman: “In een tijd waarin de zorgvraag alleen maar toeneemt en sprake is van een groeiend personeelstekort, kunnen we niet opnieuw tien jaar wachten. Met de te verwachten schaarste, de steeds kortere ziekenhuisopnames en het langer thuiswonen van cliënten met een zorgvraag, is het essentieel om over twee jaar te bepalen of het normenkader nog voldoet.  Dat houden we scherp in de gaten.”

Ze vervolgt: “In de nieuwe meerjarenstrategie van V&VN staat dat niet alleen een diploma leidend is om aantoonbaar vakbekwaam te zijn. Er zijn ook andere mogelijkheden, bijvoorbeeld specialistische ‘toevertrouwde bekwaamheden’, zoals EPA’s (entrusted professional activity). Het gaat om een vaardigheid aanleren in de praktijk voor een specifiek deel, bovenop je beroepsopleiding tot verpleegkundige. Dit maakt een zorgprofessional vakbekwaam in een specifieke beroepscontext, zoals bij het indiceren en organiseren van zorg thuis. De komende tijd gaan we onderzoeken of - en hoe - dit van toepassing zou kunnen zijn bij indicatiestelling.”