V&VN onderzoekt wetenschappelijk de verhalen achter de wijkverpleegkunde

Historicus Mia Vrijens gaat voor V&VN een jaar lang onderzoek doen naar de wijkverpleging. Zij gaat vanaf 2024 verhalen van wijkverpleegkundigen vastleggen via een zogenoemd oral history-project. Daarin staan persoonlijke verhalen centraal. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek heeft Vrijens’ aanvraag goedgekeurd.

“Het was best een strenge procedure”, kijkt Mia Vrijens terug op het traject dat ze heeft afgelegd. “De beoordelingscommissie bestaat uit wetenschappers uit verschillende vakgebieden die soms niets met gezondheidszorg te maken hebben, dus je verhaal moet goed in elkaar steken. Oral history is de laatste jaren meer in opkomst. Ik ga wijkverpleegkundigen interviewen over hun werk aan de hand van voorwerpen uit de collectie van het FNI. Zij leggen dan uit hoe ze ermee hebben gewerkt.”

“Van sommige voorwerpen hebben we namelijk wel een technische beschrijving, maar het verhaal erachter kennen we niet. Misschien vertelt een wijkverpleegkundige wel over de kroepketel, dat die enorm handig was. Of dat het wegwerpwashandje het werk heel erg heeft veranderd”, zegt Vrijens, die eraan toevoegt dat ze nog moeten bepalen welke voorwerpen uit de FNI-collectie voor dit project in aanmerking komen.

Verhalen achter de voorwerpen

Vrijens heeft wel een idee waarom de NWO geld vrijmaakt voor dit project. “De organisatie vindt het innovatief. We hebben benadrukt dat in de medische geschiedenis de verpleegkunde onderbelicht is gebleven en de wijkverpleegkunde helemaal. De NWO vond ook dat de wijkverpleegkundige te weinig aan het woord is geweest en ze vinden het belangrijk dat de verhalen achter de voorwerpen niet verloren gaan. Nu is het namelijk nog mogelijk om de verhalen van verpleegkundigen van na de Tweede Wereldoorlog vast te leggen. Er gaat namelijk een generatie verdwijnen.”

“Ik hoop ook de transitie van de kruiswerkverenigingen mee te nemen”, vervolgt Vrijens. “Verpleegkundigen hebben destijds nog gewerkt volgens de lijn van het Groene Kruis of het Wit-Gele Kruis van de katholieken en het Oranje-Groene Kruis van de protestanten. In de jaren negentig is dat met de thuiszorg veranderd.”

Jubileumjaar

Mia Vrijens kan voortborduren op haar werk met wijkverpleegkundig erfgoed dat zij doet voor een meerjarig project van het FNI en Stichting Else/Pleindoneren. Ze neemt je graag mee naar 1 januari 2025. “Dan moet er een wetenschappelijke publicatie te lezen zijn in een gerenommeerd tijdschrift. En ik heb een leuk feitje: in 2025 bestaat de wijkverpleegkunde 150 jaar. De eerste wijkverpleegkundige organisatie werd namelijk in 1875 opgericht. Daarom is het mooi dat ik er volgend jaar aan ga werken, want dan zijn de resultaten bekend in het jubileumjaar.”

“Ik hoop dan ook een aantal voorwerpen in een nieuwe context te plaatsen en niet alleen maar als technisch voorwerp x uit 1952. Zodat je een persoonlijk verhaal bij het voorwerp kunt lezen.”