Waarom een tuchtzaak soms dichterbij is dan je denkt

Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten kunnen voor het tuchtcollege worden gedaagd. Toch weten zij vaak weinig van het tuchtrecht. “Te maken krijgen met het tuchtrecht is zeer ingrijpend voor verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten. Daar liggen collega’s vaak echt wakker van”, zegt Jaap Kappert, bestuurslid van V&VN en verpleegkundig specialist. "Een tuchtklacht kan soms volledig onverwacht komen. Juist dan wil je weten waar je aan toe bent.” Om die reden is V&VN samen met artsenorganisatie KNMG een project gestart om nieuw voorlichtings- en informatiemateriaal over het tuchtrecht te ontwikkelen en toegankelijk te maken.

Stel: je begeleidt vrijwillig een cliënt en haar echtgenoot op een vakantiereis, waarbij je zorg verleent aan de cliënt. De cliënt overlijdt, waarna je met de echtgenoot een vriendschappelijke relatie opbouwt. Je leent geld van de echtgenoot, ontvangt cadeaus en wordt zelfs in zijn testament opgenomen. Dan overlijdt ook de echtgenoot en staat – nadat de lening als voorschot op de erfenis is omgezet in een schenking – de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) voor de deur, die een klacht tegen jou indient.

Bovenstaand voorbeeld overkwam één van de in 2023 voor het tuchtcollege gedaagde verpleegkundigen. De IGJ verwijt de verpleegkundige dat zij tekort is geschoten in de zorg naar de echtgenoot, dat zij onvoldoende professionele verantwoordelijkheid heeft genomen en dat zij blijft volhouden dat zij niet in strijd met de professionele normen heeft gehandeld. Gelukkig voor deze verpleegkundige achtte het Regionaal Tuchtcollege de klacht ongegrond, onder andere doordat volgens het college niet is gebleken dat sprake was van een zorgrelatie tussen de verpleegkundige en de echtgenoot. Bovendien bleek uit de WhatsApp-berichten onderling niet dat de verpleegkundige uit was op geld of vrijgevigheid van de echtgenoot.

Van een wél gegronde klacht was sprake bij een verpleegkundig specialist GGZ. Deze was als persoonlijk begeleider van cliënt werkzaam in een instelling voor acute psychiatrie, waarna hij zijn cliënt ambulant is blijven begeleiden en een persoonlijke relatie is ontstaan. Volgens de IGJ heeft de verpleegkundig specialist zijn professionele grenzen hierdoor overschreden, en heeft hij op onzorgvuldige wijze EMDR-therapie uitgevoerd. De verpleegkundig specialist heeft een deels voorwaardelijke schorsing opgelegd gekregen, met een proeftijd van 2 jaar met onder meer de bijzondere voorwaarde van het volgen van een supervisietraject.

Maatregelen

In bovenstaande voorbeelden gaat het om een persoonlijke relatie. Maar ook bij bijvoorbeeld onjuiste bejegening, het doorspelen van vertrouwelijke informatie of het niet juist toedienen van medicatie, kun je in aanraking komen met het tuchtrecht. Ook wanneer je je van geen kwaad bewust bent.

Wordt een klacht tegen je ingediend, dan bepaalt het tuchtcollege eerst of de klacht terecht is. Is dit inderdaad het geval, dan zijn er acht maatregelen die kunnen worden opgelegd. De minst zware maatregel is dat de klacht wordt erkend, zonder dat aan jou een maatregel wordt opgelegd. Daarna volgt een waarschuwing of een berisping.

Wordt echter een zwaardere maatregel gehanteerd, dan bestaat de kans dat je een gedeeltelijke ontzegging van je bevoegdheid krijgt (bijvoorbeeld dat je niet meer met ouderen of kinderen mag werken), je jouw functie niet meer mag uitvoeren of – in het ergste geval – je een beroepsverbod krijgt voor de totale gezondheidszorg. Bij de zwaardere maatregelen wordt bovendien een aantekening gemaakt in het BIG-register.

Hulplijn en webinars