Zorg goed voor jezelf tijdens de coronacrisis: 7 adviezen van Defensie

Of je nu in het ziekenhuis of de wijk werkt, met kinderen of met kwetsbare ouderen. In de acute of in de langdurige zorg, met somatische of met psychische patiënten. In alle sectoren zorgt het coronavirus voor zorgen en knelpunten. De situaties die je nu in de zorg kunt tegenkomen zijn niet te vergelijken met oorlogssituaties. Toch zijn er wel overeenkomsten. Denk aan het risico dat je zelf als zorgprofessional loopt door het virus, de ethische dilemma’s waar je mogelijk mee te maken krijgt en de langdurige blootstelling aan stress. Het Ministerie van Defensie heeft daarom besloten kennis te delen over hoe om te gaan met de mentale belasting van zorgprofessionals. De belangrijkste adviezen op een rij.

1. Weet hoe stress werkt

In de webinar van Defensie wordt uitgelegd dat stress een normale reactie is op een abnormale situatie. Dat je in deze periode stress ervaart, is dus niet gek. Sterker nog: stress kan nuttig zijn om in een acute situatie snel te kunnen reageren. Zolang je goed voor jezelf blijft zorgen – voldoende rust en ontspanning, goed eten en drinken, voldoende slapen, etc. – kun je goed op stress reageren. Het risico met langdurige stress is dat je de signalen die je lichaam afgeeft om ervoor te zorgen dat jij goed voor jezelf zorgt, op een gegeven moment niet meer waarneemt. Je merkt bijvoorbeeld niet meer dat je dorst hebt of iets moet eten. Of je voelt niet hoe vermoeid je bent. Dit kan leiden tot overbelasting, waardoor je vaak niet meer goed kunt presteren.

2. Zoek een buddy

Zelf heb je op een gegeven moment niet meer door dat je vijf uur geleden je laatste kop koffie dronk, dat je de hele dag nog niet naar het toilet bent geweest of dat je prikkelbaarder bent dan normaal. Een ander kan dit wel opmerken. Het helpt daarom om een vaste buddy te hebben. Iemand die snapt hoe jouw dagelijkse praktijk eruitziet, die dezelfde ‘vaktaal’ spreekt. Iemand waarbij je je verhaal kwijt kunt. Iemand met wie je ook na je dienst stoom kunt afblazen (bijvoorbeeld door samen te gaan wandelen, op gepaste afstand). Iemand die jou in de gaten kan houden en andersom. In het ziekenhuis of verpleeghuis kan je buddy één van je directe collega’s zijn. Ook als zelfstandige in de wijk kun je rondvragen of een andere zelfstandige jouw buddy wil zijn. Maak afspraken over wanneer je elkaar spreekt en hoeveel behoefte jullie hebben aan contact. Vraag elkaar gedurende de dag actief naar hoe het gaat, of de ander wel genoeg rust neemt en naar hoe de dienst was. Zo kun je elkaar helpen om met langdurige stress om te gaan. Overbelasting kan zo worden voorkomen. 

3. Vraag om informatie

Duidelijkheid en weten waar je (ongeveer) aan toe bent, kan helpen om je minder onzeker te voelen. Je werkgever of een ervaren collega kan jou helpen door je te voorzien van de juiste informatie. Je kunt op basis daarvan scenario’s schetsen en je hier mentaal op voorbereiden. Schroom dus niet en vraag om informatie!

4. Maak lastige keuzes samen

In deze crisissituatie kan het zijn dat je voor lastige keuzes komt te staan. Bijvoorbeeld door schaarste van middelen of personeel. Zoek hulp als je een beslissing moet maken waar je zelf niet uitkomt. Deel je zorgen en emoties. Maak samen de best mogelijke keuze als de perfecte keuze niet mogelijk is. Door dit te delen en in gezamenlijkheid te doen, heb je achteraf vaak minder last van de keuze die je hebt gemaakt.

5. Rond je dienst af

Ben je klaar met werken? Zorg dan dat je je dienst goed afrondt. In sommige ziekenhuizen vindt er na een dienst een evaluatie plaats. Zo’n debriefing kan heel feitelijk en inhoudelijk zijn. Ik deed dit, jij deed dat. Wat ging er goed? Wat kan er een volgende keer beter? Na een heftige dienst kan het goed zijn om even stoom af te blazen. Een kop koffie, even contact met je buddy of een andere collega. Het belangrijkste is dat je blijft praten over wat je bezighoudt. Er zijn ook hulplijnen beschikbaar voor zorgprofessionals. Lees meer over de mogelijkheden voor ondersteuning op deze pagina.

6. Doe de dingen die je anders ook doet

Juist in onzekere en onvoorspelbare tijden is het belangrijk om zoveel mogelijk een vast ritme aan te houden. Voorspelbaarheid als tegenhanger van onvoorspelbaarheid. Sportte je bijvoorbeeld voorheen altijd twee keer in de week? Blijf dat dan doen.

7. Richt je op de toekomst

Blijf het met je partner hebben over die ene reis die jullie graag willen maken of blijf je voorbereiden voor die marathon die je volgend jaar wilt gaan lopen. Je blik op de toekomst richten biedt perspectief en geeft hoop. De situatie waar we in zitten gaat weer voorbij.