Akkoorden in de zorg
IZA, AZWA, HLO – je hebt deze afkortingen voor zorgakkoorden vast weleens gehoord. Maar wat wordt daar afgesproken? En welke rol speelt V&VN daarbij? Op deze pagina lees je er alles over.
De Nederlandse zorg staat onder druk. De vraag naar zorg groeit, terwijl er steeds minder zorgprofessionals beschikbaar zijn. Om de toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van zorg te waarborgen, maken landelijke zorgpartijen, overheden, zorgverzekeraars, werkgeversorganisaties en beroepsverenigingen – waaronder V&VN – afspraken. Deze afspraken worden vastgelegd in zorgakkoorden.
V&VN komt bij het opstellen en uitvoeren van deze afspraken op voor de belangen van verpleegkundigen, verzorgenden IG en verpleegkundig specialisten. Want goede zorg blijft alleen mogelijk als zorgprofessionals hun werk goed en met plezier kunnen doen. Daar zet V&VN zich elke dag voor in.
De afspraken in het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA) moeten de Nederlandse zorg en het sociaal domein effectiever en efficiënter maken. De afspraken in het Hoofdlijnenakkoord Ouderen (HLO) en het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) richten zich op betere zorg en ondersteuning voor ouderen.
Zorgakkoorden waar V&VN aan deelneemt
Het Integraal Zorgakkoord (IZA) is gemaakt om de zorg in Nederland toekomstbestendig te houden. Als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist merk je dagelijks de gevolgen van de toenemende zorgvraag, hogere werkdruk en het tekort aan collega’s. Door de vergrijzing en toename van chronische aandoeningen groeit de behoefte aan zorg, terwijl het aantal beschikbare zorgprofessionals achterblijft. Daarom moet de zorg anders worden georganiseerd: met meer aandacht voor preventie, betere samenwerking en efficiënter gebruik van middelen.
Het IZA stimuleert de verschuiving naar zorg dichter bij huis, zoals de huisarts en wijkverpleging, om ziekenhuiszorg waar mogelijk te voorkomen. Dit vraagt om nauwere samenwerking tussen verschillende zorgprofessionals, zoals verpleegkundigen, huisartsen en sociaal werkers. Ook ligt de focus op preventie en een gezonde leefstijl, zodat mensen minder snel zorg nodig hebben.
Voor verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten betekent dit een grotere rol in de coördinatie van zorg, preventie en het versterken van zelfredzaamheid van patiënten. Tegelijk biedt het zorgakkoord kansen om de werkdruk te verlagen, onder meer door betere samenwerking. Het doel is om de zorg toegankelijk, betaalbaar en van hoge kwaliteit te houden.
De partijen die het Integraal Zorgakkoord (IZA) hebben ondertekend – waaronder V&VN – werken nu aan een aanvulling op dat akkoord, het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA). Met het IZA zijn veel veranderingen in gang gezet, maar de impact ervan is nog niet groot genoeg. De kloof tussen zorgvraag en zorgaanbod blijft groeien, en als er niets verandert, komen we in 2028 al 120.000 zorgprofessionals tekort – vooral in de verpleging en verzorging. Dat is onacceptabel.
Er zijn daarom aanvullingen op het IZA nodig. Als we de groeiende zorgvraag willen verminderen en de druk op zorgprofessionals willen verkleinen, is een betere samenwerking met het sociale domein nodig. Denk aan het voorkomen van een zorgvraag als gevolg van eenzaamheid of schulden. Daarnaast moeten concrete afspraken worden gemaakt over ‘passende zorg’, minder regeldruk en het slim inzetten van AI om meer tijd vrij te maken voor de zorg.
In het AZWA worden daarnaast afspraken gemaakt over opleiden, loopbaanontwikkeling en vakmanschap - om meer mensen te enthousiasmeren om in de zorg te (blijven) werken. V&VN vindt dat dit een belangrijk onderdeel moet zijn van het AZWA.
V&VN werkt mee aan het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO), samen met andere landelijke partijen. Dit akkoord tussen de belangrijkste partijen die betrokken zijn bij de zorg voor ouderen moet de ouderenzorg verbeteren en toekomstbestendig maken.
Verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten merken dagelijks dat de zorgvraag stijgt, terwijl er steeds minder collega’s zijn om de zorg aan het groeiende aantal ouderen te leveren. In het HLO wordt dat probleem erkend en worden afspraken gemaakt om de langdurige zorg voor ouderen toegankelijk en betaalbaar te kunnen houden. Bijvoorbeeld door de werkdruk te verlagen door minder administratie, beter inzetten van technologie en de zorg anders te organiseren.
Mantelzorgers krijgen een grotere rol, maar hebben daarbij ondersteuning nodig, bijvoorbeeld door respijt- en logeerzorg. Ook wordt gekeken hoe ouderen langer thuis kunnen blijven wonen door inzet op preventie, een zorgzame samenleving en reablement. Met passende zorg, zodat verpleeghuizen beschikbaar blijven voor de meest kwetsbare mensen. V&VN maakt zich daarnaast hard voor de zeggenschap van zorgprofessionals, de invloed van zorgprofessionals in het indicatieproces en een goede deskundigheidsmix in teams. Ook moet de ouderenzorg interessant en lonend zijn om in te werken.
Het HLO bouwt voort op het WOZO-programma (Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen), maar er zijn verschillen en aanvullingen.
Het WOZO-programma (Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen) hanteert het uitgangspunt: zelf als het kan, thuis als het kan, digitaal als het kan. Dit betekent dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen, ondersteund door technologie, mantelzorg en hun netwerk. WOZO stimuleert woonvormen waarin zorg en wonen worden gecombineerd, zodat verpleeghuiszorg uitgesteld kan worden. Hierbij wordt veel aandacht besteed aan het versterken van de sociale omgeving om professionele zorg uit te sparen.
Het Hoofdlijnenakkoord Ouderenzorg (HLO) gaat een stap verder en vertaalt deze beweging naar concretere afspraken. Zo wordt gekeken naar minder herindicaties in verpleeghuizen en een vereenvoudiging van Wlz-zorg zonder verblijf. Net als in het AZWA is er in het HLO aandacht voor de arbeidsmarkt. Er worden maatregelen genomen om zorgprofessionals te behouden en regeldruk te verminderen.
Samen maken we de zorg beter. Word lid!
Wij zijn de verpleegkundigen, verzorgenden IG en verpleegkundig specialisten van Nederland. Verenigd in V&VN zetten we ons in voor (kennis)ontwikkeling en het versterken en positioneren van onze beroepen. Wil jij zeggenschap over jouw vak? Sluit je dan bij V&VN aan! Met ruim 100.000 leden vormen we één krachtige stem. Van de werkvloer tot in politiek Den Haag.
