Generiek kompas 'Samen werken aan kwaliteit van bestaan'

Er zijn steeds meer cliënten in de wijk die langer thuis willen wonen en ingewikkelde zorgvragen hebben of die op basis van een Volledig Pakket Thuis (VPT) in een tussenvorm gaan wonen. Als zij uiteindelijk naar het verpleeghuis verhuizen hebben zij vaak veel zwaardere zorg nodig dan in het verleden. Tegelijkertijd weten we dat er minder collega’s zijn. Dat vraagt om bijstelling van ieders verwachtingen. We moeten de komende jaren de zorg anders gaan organiseren. Dat geldt voor ons als zorgprofessionals en het vraagt ook iets van de samenleving.

Daarom hebben verschillende partijen in de zorg, waaronder V&VN, het Generiek kompas 'Samen werken aan kwaliteit van bestaan’ opgesteld, met minder vaste regels en meer ruimte voor zeggenschap. Een groot aantal zorgprofessionals was bij de totstandkoming betrokken. Op deze pagina lees je alles over dit Kompas.

Het is de bedoeling dat iedereen in de praktijk vanaf 1 juli 2024 volgens het Kompas gaat werken: alle zorgprofessionals in de wijk, het verpleeghuis en de woonzorgcentra. Samenwerken met informele zorg staat ook nadrukkelijk in het Kompas opgenomen. Iedereen werkt met elkaar samen vanuit zijn of haar eigen rol.

Het Kompas vervangt de kwaliteitskaders wijkverpleging en verpleeghuiszorg en het addendum voor Wlz-zorg thuis.

Samen met de cliënt

Het belangrijkste uitgangspunt van het Kompas is dat er ruimte moet zijn voor leren en verbeteren. Het gaat erom wat de zorg voor de cliënt oplevert. Kwaliteit van bestaan en het resultaat van de zorg staan centraal. Samen met de cliënt kijk je hoe de zorg beter kan. Dat is ook waar de inspectie op let als zij langskomt om te kijken naar kwaliteit en veiligheid. In het Kompas staat wat cliënten en hun naasten van jou als zorgprofessional mogen verwachten, wat jij van je werkgever mag verwachten en hoe we met zijn allen beter kunnen samenwerken om aan te sluiten bij de wensen van de cliënt. Een belangrijk doel van het Kompas is om te zorgen voor meer eenheid in de kwaliteit van het vak.

5 bouwstenen

Het kwaliteitskompas bestaat uit 5 bouwstenen:

Bouwsteen 1: Het kennen van de wensen en behoeften
Goede zorg sluit aan op mogelijkheden en wensen van de zorgvrager en draagt bij aan kwaliteit van bestaan. Zorg begint daarom altijd met een goed gesprek, waarbij breder gekeken wordt dan alleen de zorgvraag. Dat gesprek is niet eenmalig. Het komt regelmatig terug in het contact met de zorgvrager.

Bouwsteen 2: Het bouwen van netwerken
Goede zorg is ingebed in netwerken. Zowel het sociale netwerk van de zorgvrager als het professionele netwerk waarin professionals met verschillende deskundigheden met elkaar samenwerken.

Bouwsteen 3: Deskundigheidsmix

De zorg moet goed georganiseerd worden. Zo moet de deskundigheidsmix van professionele teams passen bij de zorgvraag. Een passende deskundigheidsmix is gebaseerd op drie essentiële elementen: signaleren, beschikbaarheid en samenwerking. Ook moet er ruimte zijn voor professionele zeggenschap.

Bouwsteen 4: Leren en ontwikkelen
Kwaliteit steunt op vakbekwame professionals. Zij hebben ruimte nodig voor leren en ontwikkelen. Scholing is belangrijk, maar ook het terugkoppelen van kwaliteitsinformatie naar de professionele teams, zodat zij kunnen reflecteren en leren.

Bouwsteen 5: Inzicht in kwaliteit

Om te kunnen leren en ontwikkelen is inzicht in kwaliteit nodig. Daarom is afgesproken dat zorgorganisaties jaarlijks een kwaliteitsbeeld maken dat gebaseerd is op de vier bovenstaande bouwstenen. Een deel is verplicht (het meten van cliëntervaringen/PREM), een deel is vormvrij. Het kwaliteitsbeeld komt tot stand in afstemming met professionals, bijvoorbeeld in samenwerking met de VAR/PAR.

Wat doet V&VN? 

V&VN zet zich in voor de positie en de belangen van verzorgenden, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten in deze beweging. We hebben ervoor gezorgd dat de thema’s die belangrijk zijn voor onze leden er goed in verwerkt zijn. Dat gaat over een passende deskundigheidsmix, professionele zeggenschap en ontwikkelmogelijkheden. We zijn betrokken bij de uitwerking van alle bouwstenen. Ook hier staat ruimte voor zeggenschap van zorgprofessionals weer centraal.

Een aantal bouwstenen moet nog verder uitgewerkt worden. Bijvoorbeeld in de vorm van een handreiking. Zo wordt er een handreiking ontwikkeld om te komen tot een passende deskundigheidsmix, een handreiking met tools voor leren en ontwikkelen en V&VN gaat meet-ups organiseren rondom professionele zeggenschap. Ook wordt er nog een versie van het Kompas gemaakt voor professionals.

Wat kun jij doen?

Lees in het kort wat het Kompas is en wat er van jou als verpleegkundige, verpleegkundig specialist of verzorgende wordt verwacht. Ga vervolgens het gesprek aan met jouw cliënt of bewoner om de zorg nog beter af te stemmen. En kijk met je werkgever hoe het Kompas voor jouw organisatie werkt.

Wees je bewust van jouw rol in de kwaliteit van zorg en kwaliteit van bestaan. Vraag in jouw organisatie wat de uitkomsten zijn van de metingen op indicatoren en kijk samen met jouw team hoe jullie hiervan kunnen leren.

Doe mee aan onderzoeken en werkgroepen die een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de handreikingen. Houd de oproepen hiervoor in de gaten of meld je vast aan door te mailen naar kwaliteitskompas@venvn.nl.  

Open Generiek kompas

Betrokkenheid en steun leden voor Kompas

We zorgen er gedurende de hele ontwikkeling van het Kompas voor dat leden op de hoogte zijn van wat er speelt en dat ze kunnen meepraten over hoe de zorg voor ouderen houdbaar, van goede kwaliteit, persoonsgericht én veilig blijft. Tussen december 2022 en mei 2024 zijn er acht verschillende (digitale) bijeenkomsten geweest om inbreng van V&VN-leden op te halen. In maart 2023 is er een ledenpeiling uitgevoerd waar ruim 2.700 verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten uit de wijk, verpleeghuizen, kleinschalige woonvormen en huisartsenpraktijken hebben meegedaan. In november 2023 was er een ledenpeiling met ruim 3.500 reacties. Van de respondenten stond 81% achter de koers van het Kompas. In mei 2024 is er een raadpleging geweest over het implementatieplan. De klankbordgroep van 1.250 leden en binnenkring van 80 leden zijn actief betrokken bij de totstandkoming van het Kompas en het geven van feedback.

Samenwerkende zorgpartijen

Het Generiek Kompas is ingediend bij Zorginstituut Nederland door ActiZ, ANBO-PCOB, BPSW, BVKZ, Koepel Gepensioneerden, LOC Waardevolle zorg, MantelzorgNL, NCZ, Nederlands Instituut van Psychologen, NOOM, Sociaal werk Nederland, SOMNL, SPOT, V&VN, Verenso, Zorgthuisnl en Zorgverzekeraars Nederland.