‘40 procent zzp’ers in de zorg gaat in vaste dienst’ (deel 3)

Ruim 40 procent van de verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten die als zzp’er in de zorg werkt, gaat per 2025 in vaste dienst. Dat blijkt uit een poll die V&VN heeft uitgezet en is ingevuld door 514 zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). Per 2025 gaat de Belastingdienst strenger controleren op schijnzelfstandigheid bij zowel werkgevers als zzp’ers. Op woensdag 18 december is bekendgemaakt dat er in 2025 nog geen boetes zullen worden uitgedeeld, naheffingen zijn nog wel mogelijk.

Van de respondenten zegt 16% volgend jaar te gaan stoppen in de zorg en 37% blijft werkzaam als zzp’er. Zo’n 6 procent kiest voor een andere constructie. Op donderdag 19 december wordt in de Tweede Kamer de arbeidsmarktprognose besproken. Daarbij zal het werken als zelfstandige ook aan de orde komen. Er zijn zo’n 185.000 zzp’ers in de zorg. Vanwege de onrust die is ontstaan over de strengere handhaving is per motie besloten geen boetes uit te delen in 2025.

Belangrijke rol

V&VN erkent de belangrijke rol van zorgprofessionals die werken als zzp'er. Zij dragen bij aan flexibiliteit en vullen vaak gaten op in roosters, vooral tijdens avond- en nachtdiensten. Of ze bieden unieke en aanvullende expertise. V&VN benadrukt wel dat continuïteit van zorg voor patiënten en cliënten essentieel is en dat vaste teams hiervoor de basis vormen. In teams met een hoog percentage zzp'ers kan het voorkomen dat collega’s elkaar minder goed kennen, wat invloed kan hebben op de kwaliteit van zorg en het werkplezier.

Werkgevers zijn aan zet om werkomstandigheden te creëren die vaste medewerkers binden en boeien. De beroepsvereniging pleit voor aantrekkelijker dienstverbanden door meer zeggenschap over werkroosters, minder administratieve lasten en betere loopbaanmogelijkheden. Dit kan bijdragen aan het behoud van zorgprofessionals en het verminderen van de uitstroom naar zelfstandigen. Daarnaast zal er altijd behoefte zijn aan flexibele inzet voor piek en ziek en uniek.

Per januari 2025 zal de Belastingdienst strenger gaan handhaven op de regels voor zelfstandigen. Het doel is om schijnzelfstandigheid tegen te gaan, waarbij iemand als zzp'er werkt maar feitelijk in loondienst zou moeten zijn. De praktijk is echter weerbarstig, omdat onduidelijk is wanneer er precies sprake is van schijnzelfstandigheid en een deel van de zzp’ers aangeeft dat zij de sector verlaten wanneer zij niet als zzp’er kunnen werken. V&VN maakt zich zorgen over de gevolgen van de handhaving op schijnzelfstandigheid in de zorg. Een dergelijke aanpak moet wel gepaard gaan met aantrekkelijker voorwaarden van loondienst.

Onderzoek

Naast de poll van V&VN is er onderzoek gedaan onder zorgorganisaties. Die wijst uit dat 80% aangeeft niet zonder de inzet van zzp'ers te kunnen. Zij voorzien problemen bij het invullen van avond-, nacht- en 24-uursdiensten zonder zzp'ers, wat kan leiden tot het sluiten van bedden en het verminderen van wijkverpleging. Zonder zzp’ers loopt de druk op vaste medewerkers verder op. Slechts 10% van de organisaties verwacht dat de helft van de zzp'ers bereid is in vaste dienst te treden. Het vaste dienstverband blijkt voor lang niet alle zzp’ers interessant genoeg om op in te gaan. Er zijn initiatieven waarbij organisaties zzp'ers willen behouden door hen contracten aan te bieden met behoud van flexibiliteit. Voorbeelden hiervan zijn regionale invalpools.

Kies bewust

Voor zorgprofessionals die werken als zzp’er is het vanaf 1 januari belangrijk om de huidige werkwijze te evalueren en te zorgen dat deze voldoet aan de criteria voor zelfstandig ondernemerschap. Voor de opdrachtgever is het van belang dat deze werkt vanuit het Fiscaal Kompas ZZP Zorg en de selectie en contractering van zzp’ers op een professionele wijze vorm geeft. Het is raadzaam om je goed in te lichten over hoe je schijnzelfstandigheid kunt voorkomen en voldoet aan de eisen van zelfstandig ondernemerschap.