Zzp’ers in de zorg: wat verandert er in 2025?

Voor zzp’ers in de zorg gaat er in 2025 het een en ander veranderen. V&VN zet de meest gestelde vragen op een rij in deze ‘Q&A over zzp’.

Wat verandert er en om wie gaat het?

Per januari 2025 gaat de Belastingdienst strenger handhaven op de regels voor zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). Bij zowel werkgevers als de zzp’ers. Ons land telt ruim 1,3 miljoen mensen die zzp’er zijn. In de zorg zijn dat er naar schatting rond de 185.000. Veel van hen worden als zzp’er ingehuurd terwijl ze feitelijk in loondienst zijn. Dit wordt schijnzelfstandigheid genoemd.

Wanneer ben je -volgens de regels- in loondienst?

Wie ‘zij-aan-zij’ werkt met ander personeel, werk doet dat is ‘ingebed’ in de organisatie of direct wordt aangestuurd door een leidinggevende moet in veel gevallen in loondienst.

Waarom zijn veel zorgprofessionals gaan werken als zzp’er?

Zij noemen als reden vaak het lage salaris, de lastige werktijden en de lange lijst van administratieve regels. Zzp’ers vertellen nu meer zeggenschap over werktijden te hebben, meer te verdienen en minder tot weinig tijd te hoeven besteden aan administratie.

Waarom wil de overheid de schijnzelfstandigheid tegengaan?

De toename van schijnzelfstandigheid zou onwenselijk zijn voor de samenleving. Zelfstandigen hebben namelijk bepaalde belastingvoordelen: zo hoeven zij niet mee te betalen aan werknemersverzekeringen als de Werkloosheidswet. Als ‘grote groepen werkenden die in feite werknemer zijn’ niet meebetalen, worden de lasten niet meer eerlijk verdeeld. Ook wijst de overheid erop dat zzp’ers geen pensioenopbouw hebben en daar lang niet altijd goed genoeg van bewust zijn.

Wat kan er gebeuren als de Belastingdienst vindt dat sprake is van schijnzelfstandigheid?

Er kunnen boetes en naheffingen worden opgelegd bij overtredingen, tot maximaal 5 jaar terug. Bij zowel de werkgevers als de zzp’ers. Maar dat gebeurt niet meteen; 2025 wordt een overgangsjaar genoemd. Er komt een overgangsperiode van 1 jaar waarin geen vergrijpboetes worden opgelegd als men kan aantonen dat er stappen worden gezet tegen schijnzelfstandigheid.

Wat betekent dit voor jou als zzp-zorgprofessional?

Als zzp'er in de zorg is het belangrijk om te kijken naar je huidige werkwijze. Kijk of je voldoet aan de regels voor zelfstandig ondernemerschap. Zorg dat je niet te afhankelijk bent van één opdrachtgever. Informeer je goed over de precieze regels en criteria. Klik hier voor de website van de Belastingdienst. Bespreek je situatie met opdrachtgevers en pas waar nodig afspraken aan. Overweeg juridisch advies in te winnen bij twijfel over je positie.

Wat kunnen werkgevers en zzp’er nu gaan doen?

Er zullen werkgevers zijn die contracten in loondienst gaan aanbieden. Maar de verwachting is dat lang niet alle zelfstandig werkenden  voor loondienst gaan kiezen. Detachering is wél een werkbaar alternatief. Randstad sorteert daar al slim op voor bijvoorbeeld. Ook zijn er werkgevers, zoals ouderenorganisaties, die gaan samenwerken om de zzp’ers te behouden. Zij werken met een bepaalde overeenkomst, waarbij zorgverleners toegang krijgen tot een regionaal loket, waar zij zelf bepalen wanneer en bij welke deelnemende organisatie zij werken, maar nu met de zekerheid van een arbeidsovereenkomst. Hierdoor zijn zaken als pensioen en verzekeringen automatisch geregeld. 

Hoe staat V&VN tegenover het zzp-schap in de zorg?

Onze leden zijn zowel zzp’ers als zorgprofessionals in vaste dienst. Zorgprofessionals die werken als zzp'er kunnen bijdragen in gevallen van drukte of ziekte of met specifieke kennis of vaardigheden. Wel vindt V&VN dat voor patiënten en cliënten continuïteit heel belangrijk is. In de wijkverpleging en verpleeghuiszorg vinden cliënten het fijn om dezelfde gezichten te zien. Dit geldt ook voor mensen in vaste dienst. In een team dat bestaat uit te veel zzp’ers, kennen mensen elkaar niet altijd voldoende. Dat gaat ten koste van werkplezier en de kwaliteit van zorg. V&VN vindt dat het werken met een dienstverband zo aantrekkelijk mogelijk moet zijn. De ‘voordelen’ die zzp’ers noemen zoals meer flexibiliteit in werkroosters en minder administratie zijn daarom onderwerpen die V&VN al jaren op agenda van de politiek en werkgevers probeert te zetten.