'Dag mama'

“Wij werken met wat er is…..” Samen met collega’s bezoek ik de voorstelling ‘Dag mama’ van ‘Ouder worden met zorg’. Cadeautje van onze werkgever aan alle medewerkers. We zijn getuige van de worsteling van een moeder en haar dochter. De moeder lijdt aan dementie, de dochter lijdt mee. We zien wie de moeder was, hoe ze geleefd heeft, hoe ze haar dochter heeft lief gehad, voor ze alles verloor. Voor alles, stukje bij beetje, werd afgenomen door dementie. Het verhaal speelt zich af in de huiskamer van een beschermde woonvorm. We zien de moeder en dochter hun best doen elkaar te begrijpen.

Niet meer dezelfde taal

De dochter zoekt, ze test haar moeder, probeert te vinden wat nog er nog rest van de moeder die ze heeft gehad. De moeder doet haar best, ze weet dat het niet klopt, dat ze vergeet. Ze probeert te voldoen aan de verwachting van de dochter, wil haar zo graag geven wat ze zoekt, maar het lukt niet. In de zaal voelen wij mee met het verdriet, de pijn, teleurstelling en soms ook de frustratie en het ongeduld van beide, als dit allemaal niet meer lukt. Ze lijken niet langer dezelfde taal te spreken. De tijd dat ze elkaar zonder woorden begrepen, lijkt voorbij. Wat we zien, is zo herkenbaar. Mijn collega’s en ik herkennen dezelfde cliënten en familieleden in het stuk. Het gedrag, de woorden, bewegingen, de worsteling, pijn en verdriet van zowel onze cliënt als hun naasten. We zien dit dagelijks in ons werk.

Tango in het hier en nu

“Wij werken met wat er is. Ik hoop dat ze dat begrijpen”, zegt haar verzorgende. De moeder is zo ver in haar dementie, dat terug halen naar de realiteit niet meer helpt. Voor de moeder is er slechts het hier en nu. Hij stemt met de moeder af hoe het met haar gaat, haar stemming, beweegt mee en stuurt. De moeder hield van dansen. Hij danst de tango voor haar. Een moment van ontspanning voor haar, plezier samen, het hier en nu.

Werken met wat er is, dat is wat wij doen. Ondersteunen bij die kleine momenten van vreugde, bieden van een gevoel van veiligheid en geborgenheid, op momenten dat woorden hun betekenis verloren hebben. Die kleine momenten, puur en in het hier en nu. Voor mij is dat wat omgaan met mensen met dementie zo mooi maakt.

De verzorgende weet: als hij weg is, is de moeder de dans alweer vergeten. Hij weet ook dat hij haar een goed gevoel heeft kunnen geven. Het levert pijn op bij de dochter. Hoe kan het dat de verzorgende zo makkelijk met haar moeder om kan gaan, terwijl het haar niet lukt? Het is háár moeder!

Tijdens de voorstelling word ik me bewust van de metafoor. Omgaan met mensen die lijden aan dementie. Het is net als dansen. De één leidt, de ander volgt, voortdurend aftastend, aanpassend op wat er is in het hier en nu.

Dit nieuwsartikel is per december 2019 overgeplaatst van de oude website van V&VN naar de vernieuwde website. Eerder geplaatste reacties komen hiermee te vervallen. Wil je reageren op dit artikel? Praat verder op social media.