Skin tears: zo behandel (of voorkom) je deze wonden
- 26 februari 2025
- Nieuwsbericht
- V&VN Algemeen
“Vaak melden cliënten pas laat dat ze een wondje hebben. Ook hebben ze het zelf niet altijd door, bijvoorbeeld wanneer ze slecht zicht hebben op hun eigen lijf.” Antien van der Wilt, wijkverpleegkundige in een woonzorgcentrum voor ouderen, heeft in haar werk veel te maken met wondzorg. Met haar kennis en ervaring heeft ze meegewerkt aan de nieuwe richtlijn Skin tears, die onlangs is gepubliceerd op het Kennisplatform van het Kennisinstituut V&VN.
“Laatst schuurde een mevrouw met haar been langs het bed. Dat wondje zagen wij niet, omdat we alleen bij haar langskomen voor de medicatie. Zo'n wondje zit er dan al een tijdje. Het gevaar van zulke wondjes is dat ze een chronische wond kunnen worden die kan gaan ontsteken. In het ergste geval kan de cliënt wondroos krijgen”, vertelt Van der Wilt. Een skin tear (lapwond) is een stuk huid dat is losgeraakt. Vaak gebeurt dat bij ouderen. "Een andere cliënt had altijd moeilijk genezende skin tears. Toen we er een keer wel vlot bij waren en we het huidflapje konden terugplaatsen, was de wond binnen een week dicht. Dit laat het belang zien van tijdige en goede wondverzorging.”
Zelf doen
Een skin tear (lapwond) is een stuk huid dat is losgeraakt. Vaak gebeurt dat bij ouderen. De richtlijn Skin tears is de eerste landelijke richtlijn over het voorkomen en behandelen hiervan. Naast een stappenplan wordt in de richtlijn beschreven hoe je als zorgprofessional cliënten en hun naasten kunt informeren over wat ze zelf kunnen doen. “Ik hoor vaak dat cliënten het wondje aan de lucht willen drogen, want dat hebben ze vroeger zo geleerd”, licht Van der Wilt toe. “Wij hebben een cliënt gehad die daardoor een ontsteking opliep. Ze moest toen aan de antibiotica en de genezing liep flinke vertraging op.”
- een verouderde, kwetsbare huid;
- een (grotere) blauwe plek op de huid;
- een bloeduitstorting met zwelling;
- een perkamenthuid door zonschade, medicatie of ouderdom;
- witte littekenlijnen op de huid;
- eerdere ervaring met skin tears.
In de richtlijn staan goede tips om skin tears te voorkomen. Daarnaast staat beschreven welke materialen cliënten kunnen bestellen voor de wondverzorging. Als zorgprofessional kun je hierover met cliënten in gesprek gaan. “Wat in de thuiszorg ook wel speelt, is dat je niet altijd alles bij de hand hebt. Soms moet je daarom letterlijk met noodverband werken, zoals een zakdoek of een inlegkruisje. Wij raden mensen ook aan om altijd iets in huis te hebben.”
Wondplan bij skin tears
“De richtlijn bevat een stappenplan dat je als zorgprofessional kunt gebruiken bij de behandeling van een skin tear," zegt Van der Wilt. "Wat betreft het voorkomen en behandelen hiervan adviseert de richtlijn om met andere specialismen samen te werken. Ook is eigen regie erg belangrijk. Als zorgprofessional kun je een cliënt die regelmatig een skin tear heeft uitleggen wat hij of zij in zo'n geval het beste kan doen. Zodat de cliënt eerst zichzelf kan helpen en mogelijk zelfs de wond zelf kan verbinden."
“De richtlijn is ontzettend waardevol. Binnenkort komt ook een samenvattingskaart beschikbaar. Hiermee kunnen zorgprofessionals in één oogopslag zien wat ze moeten doen als iemand een skin tear heeft opgelopen. Ook helpt de richtlijn bij het opstellen van een wondplan, zodat de wond goed kan genezen.”
- Reinig de skin tear zo snel mogelijk met doorgestroomd lauw kraanwater. Zorg dat de onderkant van de huidflap en het hele gebied rondom de skin tear schoon is. Dep de huid voorzichtig droog.
- Als de skin tear bloedt, stop het bloeden dan door minimaal 10 minuten onafgebroken druk uit te oefenen op de wond. Houd hierbij het lichaamsdeel met de wond hoger dan het hart.
- Bepaal en noteer het type skin tear.
- Is de huidflap nog (gedeeltelijk) aanwezig, leg de huidflap dan voorzichtig terug. Zorg dat de huidflap strak aansluit op het onderliggend weefsel.
- Gebruik een siliconen wondcontactlaag als eerste verband en indien nodig een absorberend verband. Fixeer het verband met rekbaar fixatiewindsel.
- Controleer in de eerste week dagelijks de status van skin tear zonder de siliconen wondcontactlaag op te lichten. Controleer de status daarna op geleide van het wondvocht, maar minimaal één keer per week. Daarnaast verwissel je de eerste drie dagen dagelijks het absorberend verband, daarna minimaal drie keer per week. De siliconen wondcontactlaag verwissel je alleen wanneer het nodig is, maar minimaal één keer per week.
- er is sprake van een type 3 skin tear;
- de skin tear is groter dan 5x5 cm;
- de huidflap niet goed aanhecht aan de onderliggende huid en/of niet levensvatbaar wordt;
- het vocht onder de siliconen wondcontactlaag niet helder is, er troebel uit ziet of er viezigheid in het wondvocht zit;
- er binnen drie weken geen verbetering is van de wond;
- de wond infecteert;
- de wond infecteert;
- je twijfelt of vragen hebt.
De richtlijn ‘Skin tears’ is in opdracht van V&VN ontwikkeld door Pallas P95 met financiering van ZonMw.
Samen maken we de zorg beter. Word lid!
Wij zijn de verpleegkundigen, verzorgenden IG en verpleegkundig specialisten van Nederland. Verenigd in V&VN zetten we ons in voor (kennis)ontwikkeling en het versterken en positioneren van onze beroepen. Wil jij zeggenschap over jouw vak? Sluit je dan bij V&VN aan! Met ruim 100.000 leden vormen we één krachtige stem. Van de werkvloer tot in politiek Den Haag.
