‘Verpleegkundige doet meer dan een paar kunstjes’

Verpleegkundige. Wat is dat eigenlijk? Onlangs woonde ik een webinar bij van V&VN Wetenschap in Praktijk. We spraken daar over het vak van de verpleegkundige. Wat houdt dat eigenlijk in?, vroegen we ons af. En kunnen wij als beroepsgroep dat zelf goed vertellen en uitdragen aan de buitenwereld?

Als ik in de Van Dale zoek naar de betekenis van het woord 'verpleegkundige', word ik ook niet echt wijzer: ‘Iemand die voor zijn of haar beroep zieken verpleegt’. Dan weet je eigenlijk nog niets. Wikipedia gaat al wat verder en noemt naast de Algemeen Dagelijkse Levensverrichtingen (ADL) ook observatie, begeleiding en rapportage. Dat zegt nog vrij weinig, vind ik. Verderop staat gelukkig wel dat het geven van informatie over gezondheid en leefstijl, ziekte en behandeling een belangrijk onderdeel van ons vak is.

Dat laatste hebben zelfs collega-zorgprofessionals als artsen en welzijnsmedewerkers lang niet altijd goed in beeld. Zo gaf ik eens aan verschillende zorgprofessionals een presentatie over mijn werk als wijkverpleegkundige. Een aantal van hen gaf toe dat zij ook niet verder kwamen dan steunkousen aantrekken en billen wassen. Dat was voor mij echt een heel heftige eyeopener. Sindsdien praat ik meer over wat ik allemaal doe op een doorsnee-werkdag.

'Losse taakjes'

Hoe komt het dat de inhoud van ons vak niet duidelijk is? Kunnen wij ons wel goed profileren, moeten we daar niet nóg meer aan doen? Steeds vaker hoor ik dat het verpleegkundige werk wel in losse taakjes op te delen valt en dat niet-verpleegkundigen dan zo’n taakje kunnen doen. Alsof iedereen een kunstje te leren valt, nog los van de vraag of de kwaliteit van zorg dan wel op niveau blijft.

Ik schrik daarvan. Dan doe je ons prachtige vak echt tekort. Want we doen zoveel meer dan een verzameling kunstjes. Die kunstjes - of handelingen, zoals wij die noemen - kan misschien iedereen leren. Maar het observeren van het effect van de handelingen en het signaleren van gezondheidsrisico’s niet. Daar is een gedegen opleiding van vier jaar voor nodig, en daarnaast veel praktijkervaring.

Juiste adviezen

En wat denk je van de aandacht die onze beroepsgroep geeft? Onlangs mocht ik dat als patiënt ervaren. De aandacht van de verpleegkundige die even blijft zitten als de arts weg is. Die op haar gevoel afgaat en luistert naar je verhaal. Die op basis van dat verhaal de juiste adviezen geeft, toegespitst op jouw situatie, op wat jij als patiënt nodig hebt. Dat is wat verpleegkundigen doen. Dat is wat mijn vak zo intens mooi maakt. Dat is geen kunstje dat je even kunt leren.

Verpleegkundigen werken veel samen, ook met het informele netwerk. En ja, dit netwerk kan een deel van ons werk overnemen. En dat is top, want de uitdagingen waar we voor staan zijn groot. Maar blijf van ons vak af. Zonder verpleegkundigen wordt de zorg een chaos.