Dag van de Verpleging: feiten, misverstanden en tradities

De Dag van de Verpleging bestaat al ruim zestig jaar en wordt wereldwijd gevierd. Op deze dag is er extra aandacht voor het vak verpleegkunde en reflecteren verpleegkundigen en verzorgenden met elkaar op hun beroep, eigen deskundigheid en verantwoordelijkheid in de zorg. Op deze themapagina nemen we je in vogelvlucht mee door de geschiedenis van deze bijzondere dag.

Op deze pagina

• Wanneer is de Dag van de Verpleging?
• Waarom 12 mei?
• Wie was Florence Nightingale?
• Wat gebeurde er op de eerste Dag van de Verpleging?
• Voorbeelden van bijzondere edities
• Wat wordt er gevierd?
• Waar wordt deze dag gevierd?
• Dag van de Zorg of Dag van de Verpleging?
• In de media
• Wat doet V&VN?

Wanneer is de Dag van de Verpleging?

De Dag van de Verpleging valt elk jaar op 12 mei. In 2025 valt de dag op maandag 12 mei.

Waarom is de Dag van de Verpleging op 12 mei?

Dit is de geboortedag van Florence Nightingale, de grondlegger van de moderne verpleegkunde. In Nederland vieren we de Dag van de Verpleging sinds 1964. Daarmee is destijds gehoor gegeven aan een oproep, een jaar eerder, van de International Council of Nurses (ICN) om 12 mei tot International Nurses Day uit te roepen. De ICN bepaalt elk jaar een overkoepelend thema. V&VN kiest elk jaar zelf een thema voor de Dag van de Verpleging.

Wie was Florence Nightingale?

Florence Nightingale staat bekend als de grondlegger van de moderne verpleegkunde. Ze werd geboren op 12 mei 1820. De Britse Nightingale was leergierig en vooral gefascineerd door wiskunde en statistiek. In 1853 brak er een oorlog uit in de Krim. De omstandigheden aan het front waren vreselijk, besmettelijke ziekten grepen om zich heen. Nightingale zag verpleegkundigen als essentieel in de strijd tegen besmettelijke ziekten en vertrok met een team naar de Krim.

De mannen in het fronthospitaal noemden haar the lady with the lamp, omdat ze ook ’s nachts, met een lamp in de hand, gewonden en zieken kwam verzorgen. Ze hield zorgvuldig gegevens bij over de sterfte, ziekte en omstandigheden in het ziekenhuis. Met haar statistieken toonde ze het belang aan van goede verpleegkundige zorg en overtuigde ze beleidsmakers om ondersteunende maatregelen te nemen. Zo verbeterde het Britse leger de sanitaire voorzieningen in de militaire ziekenhuizen.

In 1859 bundelde ze haar kennis in Notes on Nursing, een boekje over wat verpleging wel en niet inhield. Het was het eerste belangrijke werk over ziekenverpleging.

Wat gebeurde er op de eerste Dag van de Verpleging?

Op de eerste Dag van de Verpleegkunde in Nederland (1964) organiseerden ziekenhuizen in heel het land diverse activiteiten. In de ochtend, middag en avond waren er diverse programma's op radio en televisie. ’s Ochtends werd voor het eerst een speciale vlag gehesen in de voortuin van het psychiatrisch ziekenhuis Brinkgreven in Deventer. Een medewerker van het ziekenhuis had deze vlag ontworpen. Twee leerling-verpleegkundigen hesen de vlag in een uniform uit de tijd van Florence Nightingale.

Verscheidene directrices nodigden de pers uit in hun ziekenhuis, of schreven artikelen voor de krant. In één ziekenhuis hadden leerling-verpleegkundigen een dansje ingestudeerd dat ze op deze dag opvoerden. Er waren lezingen over Florence Nightingale en geïnteresseerde buitenstaanders konden meer te weten komen over het verpleegkundig beroep. Daarnaast organiseerden enkele ziekenhuizen tentoonstellingen over de opleiding tot verpleegkundige en verzorgende, met wereldkaarten, boekenstands en verkleedpartijen.

Wat wordt er gevierd met de Dag van de Verpleging?

Het instellen van een internationale Dag van de Verpleegkundigen in 1963 had als doel de status van het vak verpleegkunde te verhogen, binnen de beroepsgroep zelf én daarbuiten. Zo proberen zorgorganisaties verpleegkundigen en verzorgenden te behouden en nieuwe zorgprofessionals aan te trekken.

Een andere belangrijke doelstelling van de Dag van de Verpleging is reflecteren op het beroep, de eigen deskundigheid en verantwoordelijkheid. Die laatste doelstelling is het belangrijkste uitgangspunt. Meer dan alleen de verpleegkunde een hele dag in het zonnetje zetten dus! Vanaf de jaren zeventig kreeg de Dag van de Verpleging steeds vaker het karakter van een actiedag.

Waar wordt de Dag van Verpleging gevierd?

Op de Dag van de Verpleging zijn er internationale en nationale evenementen.

• Groot-Brittannië: Elk jaar wordt een kaarslamp-dienst gehouden in Westminster Abbey in Londen. Verpleegkundigen geven dan een kaarslamp door, wat het doorgeven van kennis symboliseert. Ook is er een plechtigheid in St. Margaret's Church, waar Florence Nightingale begraven ligt.
• Australië: Op 12 mei wordt er een speciaal ontbijt voor verpleegkundigen georganiseerd, gesteund door het Australian College of Nursing. Daarnaast vinden er workshops en congressen plaats.
• Nederland: Zorginstellingen en beroepsvereniging V&VN organiseren elk jaar diverse activiteiten en acties.

Is het nu Dag van de Zorg of Dag van de Verpleging?

Op de Dag van de Verpleging vieren we het bestaan en nut van de drie beroepen in de verpleegkunde: verpleegkundige, verzorgende IG en verpleegkundig specialist. De laatste jaren wordt deze dag steeds vaker ook wel ‘Dag van de Zorg’ genoemd, maar de officiële naam is Internationale Dag van de Verpleegkundigen. Kort: Dag van de Verpleging.

De Dag van Verpleging in de media: de jaren 60 uitgelicht

In de jaren zestig krijgt de verpleegkunde veel media-aandacht door de personeelstekorten in de sector. De groei van de bevolking en de toenemende complexiteit van de zorg zorgen voor extra werkdruk voor verpleegkundigen. Dit leidt uiteindelijk tot een tekort aan personeel. In tijdschriftartikelen rondom de Dag van de Verpleging komen ervaringen van verpleegkundigen aan bod. Velen beschouwen hun werk als een roeping en een belangrijke bijdrage aan de samenleving. Tegelijkertijd uiten sommigen hun zorgen over de hoge werkdruk en het gebrek aan waardering.

Verschillende verpleegkundigen geven in de media advies aan toekomstige verpleegkundigen, zoals zuster Van Alewijk: “Bedenkt dat dit een beroep is waar je veel werk moet doen. Je hebt drie H’s nodig, hart, hoofd en handen. Romantiseer het vak niet. Er zijn een heleboel mindere werkzaamheden bij. In hoofdzaak moet je de zieke mens zien.”